De grootste uitdaging op de weg naar een optimale gezondheid is het daadwerkelijk veranderen van gedrag. Een afspraak is nog geen gedragsverandering. Daar is meer voor nodig. Nieuwe gewoontes in denken en doen laten zich niet van de ene op de andere dag ‘installeren’ in ons brein. Dat vraagt tijd. In die tijd maken we in onze hersenen nieuwe verbindingen, waardoor na verloop van tijd een nieuw gedragspatroon inslijt, als een nieuw pad. Dat vraagt een tijd lang oefenen, wat in de praktijk niet altijd lukt.
De lang ingesleten patronen, daar voel je je lekker bij. Het is een automatisme: zonder er bij na te denken vertoon je dit gedrag. Nieuw gedrag laten zien kost tijd en moeite. We moeten er over nadenken, bewuste keuzes maken en ons afvragen of we het wel goed doen. Zeker omdat het in het begin moeilijk is, verloopt de eerste periode vaak niet perfect. Zo kan het gevoel van teleurstelling ontstaan en dat is vaak het moment waarop mensen op gaan geven.
Vraag in het begin niet te veel van jezelf. Als je een week heel gezond eet en in de juiste proporties en je gaat vervolgens een dag ‘los’, onthoud dan dat er morgen weer een dag is en dat je dan gewoon door blijft gaan met het door jou gewenste gedrag.
Verandering begint bij de basisbehoefte: waar komt jouw motivatie vandaan? De psychologische drive om gedrag te veranderen, is wat telt. Er zijn twee soorten motivatie: intrinsieke motivatie en extrinsieke motivatie.
Bekijk de video om meer te horen over gedrag en motivatie.
Gedragsverandering
Gedragsveranderingen vinden nooit ineens maar vaak stap voor stap plaats. Om te onderzoeken waar jij je bevindt in het veranderingsproces, lichten we het hieronder toe. Er zijn vijf fasen te onderscheiden die nodig zijn, en doorlopen moeten worden, om gedrag of gewoontes te veranderen. Wanneer je weet wat er op je af komt, kun jij je verwachtingspatroon eventueel bijstellen om teleurstellingen te voorkomen.
De eerste fase is pre-contemplation (niet denken). In deze fase zijn mensen zich niet bewust van bepaald gedrag en ze zien geen noodzaak in het veranderen van hun huidige patronen.
De tweede fase is contemplation (denken). Mensen die in deze fase zitten, veranderen nog niks aan hun leefstijl. Ze zien wel in hoe belangrijk het is om hun huidige gedrag te gaan veranderen. Ze gaan nadenken over de voor-en nadelen van hun huidige gedrag en het gewenste gedrag. Er verandert qua gedrag dus nog niets, maar je wordt je van één of meerdere aspecten bewust (activiteit, zitgedrag, voeding, stress, slaap, etc.) en denkt daar over na.
De derde fase is preparation (voorbereiding). In de voorbereidingsfase is men zich vooral mentaal en fysiek aan het voorbereiden op een verandering in gedrag en het activiteitenpatroon. Je besluit om bewust te beginnen met het veranderen van je gedrag in de directe toekomst. Dit kan een sporadische wandeling zijn, het nemen van de trap i.p.v. de lift of het aanschaffen van nieuwe sportkleding. Deze fase duurt ongeveer 30 dagen.
De vierde fase is de actiefase. In deze fase gaat men echt aan de slag. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je start bij de sportschool of bijvoorbeeld met het implementeren van leefstijlbegeleiding onder mijn begeleiding. Deze fase duurt minimaal zes à zeven maanden.
Na de actiefase volgt de maintenance fase. In deze fase volg je een plan. Je gaat een periode van minimaal zes maanden regelmatig naar de sportschool of je leeft een periode volgens een voedings-en activiteitenplan. Er heeft een gedragsverandering plaatsgevonden. Deze fase is ons einddoel!